بهداشت محیط مدارس

⇠ محلى که براى احداث مدرسه در نظر گرفته مى‌شود باید ضمن نزدیک بودن به مسیر وسایط نقلیه عمومی، از کارخانجات، خطوط راه‌آهن و شاهراه‌ها، بیمارستان، گورستان، کشتارگاه، دامداری، مرغداری، دبا‌غخانه، محل انباشتن زباله و کود، مراکز پر سر و صدا و پر رفت و آمد و سایر مراکزى که به‌نحوى ممکن است ایجاد مزاحمت، دود، بو، گرد وغبار و سر و صدا نماید دور باشد. مدرسه باید حداقل ۵۰۰ متر با مراکز و محل‌هاى مذکور و مزاحم فاصله داشته باشد.

⇠ معیار جهت مساحت زمین مورد نیاز به‌منظور احداث مدرسه، تعداد دانش‌آموزانى خواهد بود که بایستى در آن مدرسه به تحصیل اشتغال ورزند. بر این اساس حداقل متراژ لازم به ازاء هر دانش‌آموز ۶ تا ۸ مترمربع مى‌باشد که فضاى لازم جهت ورزش دانش‌آموزان نیز مى‌بایست طبق ضوابط موجود، مدنظر قرار گیرد. در هر حال حداقل مساحت لازم زمین، بدون توجه به تعداد دانش‌آموزان هزار مترمربع پیشنهاد گردیده است.

⇠ زمین‌بازى باید به‌قدر کافى وسعت داشته باشد که بدون ایجاد ازدحام و برخورد ضمن بازی، فعالیت دانش‌آموزان را به راحتى فراهم کند. این شرط با در نظر گرفتن مساحتى حدود ۱۰ مترمربع براى هر دانش‌آموز مطلوب خواهد بود که البته این استاندارد بیشتر در محل‌هائى با ارزانى و فراوانى زمین قابل عمل خواهد بود.

⇠ سطح زمین بازى در حد ممکن باید صاف، هموار و بدون قطعات سنگ باشد تا از حوادث حین بازى جلوگیرى شود و در حد امکان باید آن را با آسفالت یا چمن آماده کنند که دانش‌آموزان در تمام مدت سال بتوانند با کفش و جوراب ساق‌کوتاه بدون برخورد با عارضه‌اى از آن استفاده نمایند.

⇠ به‌منظور کاهش میزان لغزندگی، افتادن و بروز حوادث براى دانش‌آموزان کم‌سن و سال مى‌توان زمین بازى را مناسب با سنین مختلف در نظر گرفت که به‌صورت محصور و نرده‌دار از خروج آنان به جاده و خیابان جلوگیرى نماید. البته براى محصور کردن زمین نباید از سیم خاردار استفاده شود که احتمال آسیب را زیاد مى‌کند.

⇠ وسایل بازى از قبیل تاب، سرسره، الاکلنگ و غیره به تناسب سن دانش‌آموزان و به اشکال و اندازه‌هاى مختلف باید در نظر گرفته شود که در شرایط گوناگون با حداکثر استفاده و حداقل احتمال خطر، دانش‌آموزان بتوانند از آن برخوردار شوند.

⇠ دیوار کلاس‌ها باید کاملاً خشک، بدون درز، صاف و حداقل به ارتفاع ۵/۱ متر قابل شستشو بوده و بقیه دیوار به رنگ معمولى و به‌نحوى ساخته شود که از انتقال صدا به کلاس‌هاى مجاور جلوگیرى به‌عمل آید.

⇠ سقف کلاس‌ها باید صاف، بدون درز و شکاف و به رنگ روشن باشد.

⇠ کف کلاس‌ها باید قابل شستشو، مسطح و بدون درز بوده، لغزنده و مرطوب نباشد.

⇠ پنجره‌ها باید حتى‌الامکان در یک سمت اتاق باشد تا از بروز خیرگى و تابش نور مقابل جلوگیرى کند. پنجره روبه‌رو معمولاً نامطلوب است، چون موجب خیرگى چشم آموزگار مى‌شود.

⇠ پنجره‌ها باید حدود ۱ تا ۵/۱ متر از کف کلاس بالاتر و تا ۲۰ سانتى‌متر زیر سقف ادامه یابد تا حداکثر نور را به کلاس برساند.

⇠ پنجره‌ها باید از کرکره یا سایه‌گیر مناسبى برخوردار باشد تا تابش نور مستقیم و زیاد، موجب خیرگى چشم دانش‌آموزان نشود.

⇠ نور پنجره‌ها را نباید با نصب عکس، دکور و عوامل نورگیر دیگر کم کرد.

⇠ تخته مخصوص نوشتن باید در محل مناسبى که نور کافى به آن رسیده و در معرض دید کامل دانش‌آموزان باشد قرار گیرد. ضمناً فاصله تخته تا اولین ردیف دانش‌آموزان نباید از ۵/۲ متر کمتر باشد.

⇠ براى هر دانش‌آموز بایستى حداقل ۵/۱ مترمربع سطح در کلاس‌هاى درس در نظر گرفته شود. به‌طور کلى فضاى لازم براى هر دانش‌آموز حداقل ۵/۴ مترمکعب مى‌باشد. حداقل ارتفاع اتاق‌ها ۳ متر و حداکثر ابعاد قابل‌ قبول براى کلاس‌هاى درس، طول ۸ متر و عرض ۷ متر مى‌باشد.

⇠ اندازه و بلندى میزها، به سن و قد دانش‌آموزان، نوع درس یا فراگیرى آنها (کلاس‌هاى درس، اتاق مطالعه، کتابخانه، کلاس نقاشى و رسم و …) بستگى دارد. میز و صندلى‌هاى تک نفره بیش از انواع دیگر مطلوب است، لیکن از نظر اقتصادی، تهیه آنها غالباً مقرون به صرفه نیست. سطح میزها باید صاف و تمیز بوده و موجب خیرگى چشم‌ها نگردد. میز و صندلى یا نیمکت کلاس وقتى مناسب و براى دانش‌آموز راحت است که اگر وى روى نیمکت یا صندلى آن نشست، کف پاى او به آزادى به کف اتاق مماس شود و پشتى نیمکت یا صندلی، کمى به عقب متمایل بوده و با سطح نیمکت زاویه‌اى ۱۰۰ یا ۱۰۵ درجه داشته باشد. ضمناً بلندى میز باید در سطح مساعد دانش‌آموز قرار گیرد.

⇠ سالن کنفرانس، کارگاه، آزمایشگاه، سالن‌هاى ورزشى و اتاق‌هاى عمومی، در نقشه ساختمانى مدارس مى‌بایست به‌‌نحوى طراحى شود که مزاحمتى براى کلاس‌هاى درس به‌وجود نیاید.

⇠ در آموزشگاه‌هاى شبانه‌روزی، مساحت اتاق خواب مى‌بایست مطابق استانداردهاى بهداشتی، براى یک نفر ۷ مترمربع و به ازاء هر نفر اضافى ۵ مترمربع در نظر گرفته شود. ضمناً حداکثر تعداد تخت در هر اتاق عمومى نباید از ۸ تخت تجاوز نماید.

⇠ میزهاى آزمایشگاهى باید به‌‌نحوى ساخته شوند که نسبت به حرارت و مواد شیمیائى مقاوم باشند.

⇠ آب مورد مصرف در مدارس، باید مورد تائید مقامات بهداشت محیط باشد و ضمناً کف محوطه آب‌خورى مى‌بایست قابل شستشو و داراى شیب کافى و مناسب به‌طرف مجراء فاضلات باشد. هم‌چنین دیوار اطراف آب‌خورى نیز لازم است از جنس قابل شستشو در نظر گرفته شود.

⇠ آب‌خورى عمومى دانش‌آموزان باید حتى‌المقدور به‌وسیله شیرهاى فواره‌اى یا آب سردکن به نسبت حداقل یک واحد براى هر ۷۵ نفر تأمین گردد و ارتفاع شیر آن نسبت به سن استفاده‌کنندگان از سطح زمین بین ۷۵ – ۱۰۰ سانتى‌متر باشد.

⇠ تعداد توالت‌ها در هر مدرسه به ازاء هر ۴۵ نفر دانش‌آموز حداقل یک دستگاه بوده و لازم است به ازاء هر ۶۰ نفر یک دستشوئى نیز منظور گردد. هم‌چنین مشخصات بهداشتى و نحوه دفع فاضلاب آنها مى‌بایست مورد تائید مقامات بهداشت محیط واقع گردد.

⇠ فاضلاب‌هاى تولیدى مى‌بایست بسته به شرایط موجود در چاه‌هاى جاذب و یا سپتیک تانک دفع گردیده و طرح آن به‌وسیله قسمت فنى و اجرائى سازمان نوسازى و توسعه و تجهیز مدارس کشور تهیه و اجراء گردد. حجم چاه فاضلات و توالت به ازاء هر دانش‌آموز ۲۰ لیتر در سال محاسبه خواهد شد.

⇠ دستشوئى‌ها باید در ارتفاع ۶۰-۷۵ سانتى‌متر از زمین نصب گردد. این ارتفاع بستگى به سن استفاده‌کنندگان خواهد داشت. شیر دستشوئى‌ها باید نسبت به لبه کاسه دستشوئى بلندتر نصب گردد. ضمناً استفاده از صابون و یا مایع دستشوئى در دستشوئى‌ها ضرورى است.

⇠ کلاس‌ها بایستى حتى‌الامکان طورى ساخته شوند که دانش‌آموزان از نور طبیعى استفاده نمایند. در مورد کلاس‌هاى شبانه و یا کلاس‌هائى که اجباراً از نور مصنوعى استفاده مى‌نمایند، حداقل میزان نور کلاس‌ها ۲۰ فوت کندل و راهروها، رختکن‌ها، توالت‌ها و دستشوئى‌ها ۵ فوت کندل تعیین گردیده است. میزان نور براى کارگاه‌هائى از قبیل خیاطی، ترمه‌دوزی، صنایع‌دستی، نقشه‌کشى و امثال آن ۳۰ فوت کندل بایستى در نظر گرفته شود.

⇠ در مورد تأمین گرماى کلاس‌ها، دستگاه‌هاى مولد حرارت نباید مستقیماً گازهاى حاصل از سوخت را به فضاى کلاس وارد نمایند. هم‌چنین مى‌بایست حداقل میزان اکسیژن را جهت سوخت کامل مصرف نموده، خطر آتش‌سوزى نداشته و فضاى کلاس را به‌طور یکنواخت گرم نمایند. درجه حرارت مناسب جهت کلاس‌هاى درس بین ۱۸ – ۲۱ درجه سانتى‌گراد مى‌باشد.

⇠ کلیه آموزشگاه‌ها باید مجهز به وسایل اطفاء حریق و راه فرار براى موقع اضطرارى بوده و به آسانى قابل دسترسى باشند.

⇠ کلیه کلاس‌ها، راهروها، قسمت‌هاى اداری، خوابگاه، نهارخورى‌ها، آشپزخانه، توالت‌ها، دستشوئى‌ها، محوطه سالن ورزشی، کارگاه و آزمایشگاه بایستى داراى زباله‌دان بهداشتى درب‌دار ضدزنگ با ظرفیت مناسب باشند و روزانه تخلیه و به موقع شستشو و تمیز گردند.

⇠ وجود هر گونه حوض و حوضچه که داراى آب راکد باشد در محوطه مدارس ممنوع است. مدارسى که داراى استخر مى‌باشند بایستى اطراف آن مجهز به نرده ایمنى بوده و آب آن مرتباً تعویض و یا تصفیه و ضدعفونى گردد و از نظر شرایط بهداشتى مورد تائید مقامات بهداشت محیط باشد.

⇠ در صورت وجود کارگاه و آزمایشگاه، سطح دیوارهاى آن بایستى از جنس قابل شستشو بوده و کف آن داراى شیب مناسب به طرف منفذ فاضلاب باشد.

⇠ آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها بایستى مجهز به دستشوئى و صابون بوده و داراى ونتیلاتور مناسب با حجم سالن به‌ منظور تهویه هوا باشند. ضمناً وجود نور مناسب و کافى در این محیط‌ها ضرورى است.

⇠ و بالاخره به‌منظور جلوگیرى از ایجاد گرد و غبار، بایستى کف محوطه مدرسه با آسفالت، بتون و یا نظایر آن مفروش گردد.

.
منابع:
.https://www.aftabir.com

error: Alert: Content selection is disabled!!